 Scott Bridger Jedno z pytań często zadawanych przez chrześcijan z krajów zachodnich brzmi: „Czy powinniśmy używać słowa Allah w odniesieniu do biblijnego Boga?”. Kwestia ta jest szczególnie istotna dla osób zaangażowanych w tłumaczenie Biblii, edukację teologiczną, a także dla kościoła jako całości, którego celem jest głoszenie ewangelii także w krajach muzułmańskich. Najczęściej spotykana odpowiedź na tak zadanie pytanie brzmi: „Muzułmański Allah nie jest Bogiem i Ojcem naszego Pana Jezusa Chrystusa”. Odpowiedź taka, na pierwszy rzut oka, wydaje się słuszna, jednak nie uwzględnia ona w pełni lingwistycznych zawiłości uzasadniających użycie słowa Allah w arabskiej wersji Biblii i innych materiałach teologicznych. Ostateczne rozstrzygnięcie tego sporu wymaga pochylenia się nad Bożą tożsamością w chrześcijaństwie i islamie.
Między lingwistyką a teologią Aby lepiej zrozumieć ten problem, warto zaznajomić się nieco z historią chrześcijaństwa w krajach arabskojęzycznych. Ważne jest również, aby rozgraniczyć kwestię lingwistycznej słuszności użycia słowa Allah jako Bóg w języku arabskim, od zagadnień czysto teologicznych, dotyczących natury i atrybutów istoty, którą tym słowem określamy. Wielu wierzących z krajów zachodnich może być zaskoczonych, gdy dowiedzą się, że słowo Allah było używane do określenia biblijnego Boga przez miejscowych chrześcijan i żydów na długo przed pojawieniem się islamu na ziemi arabskiej. Z historycznego punktu widzenia, chrześcijanie posługujący się językiem arabskim po raz pierwszy pojawiają się w Nowym Testamencie. W dniu Zielonych Świąt, gdy Duch Święty zstąpił na zebranych, zaczęli oni głosić wielkie dzieła Boże w wielu językach. Jedną z grup, która usłyszała ewangelię głoszoną w swoim ojczystym języku byli właśnie Arabowie (Dzieje 2:11). Niedługo potem, chrześcijan posługujących się językiem arabskim można było znaleźć wśród wielu plemion w Syrii i Palestynie. Ewangelia podbiła również znaczną część Mezopotamii. Nawet pomimo rozkwitu islamu na tamtych terenach, wielu Arabów kurczowo uchwyciło się swojej chrześcijańskiej wiary i pozostało przy niej po dziś dzień. Niemniej jednak, przed islamizacją i arabizacją, która miała miejsce podczas najintensywniejszej ekspansji nauk Mahometa, miejscowi arabskojęzyczni chrześcijanie używali podczas swoich nabożeństw języków innych niż arabski. Było to spowodowane brakiem Biblii przetłumaczonej na język arabski, która pojawiła się dopiero, gdy region został już zdominowany przez wyznawców islamu. Miejscowi wierni modlili się więc głównie w języku greckim, koptyjskim i syryjskim (dialekt języka aramejskiego), jednak podobnie jak ich arabskojęzyczni sąsiedzi wyznający judaizm, do biblijnego Boga zwracali się oni w swoim ojczystym języku – słowem Allah. Świadczą o tym inskrypcje powstałe przed pojawieniem się islamu, a także fakt użycia słowa Allah przez arabskich żydów i chrześcijan na przestrzeni wieków aż po dzień dzisiejszy. Semickie korzenie Skupiając się na lingwistycznej stronie problemu, warto jest wiedzieć, że arabski należy do grupy języków semickich, silnie powiązanych z biblijnym hebrajskim oraz aramejskim. Arabskie słowo określające Boga – Allah – jest blisko spokrewnione ze swoimi semickimi odpowiednikami – El i Elohim, a także z formą określoną – Elaha w języku aramejskim. W poszukiwaniu dowodów tego pokrewieństwa wystarczy zajrzeć do oryginalnego tekstu Biblii. W Księdze Daniela 2:28 możemy zauważyć, że nieokreślona forma słowa „Bóg” w języku aramejskim jest ściśle powiązana z formą El w języku hebrajskim, a także z formą Allah w języku arabskim. Związek jest jeszcze lepiej widoczny, gdy przyjrzymy się aramejskim formom określonym, takim jak „Bóg żywy” w Księdze Daniela 6:27. Arabska forma wyrazu „Bóg” również zdaje się odnosić do „osobowego bóstwa” (al-ilah). Fakt istnienia tej lingwistycznej korelacji pomiędzy wyrazami powinien rozwiać wszelkie obawy chrześcijan ze świata zachodniego przed używaniem arabskiego słowa Allah w odniesieniu do biblijnego Boga, zarówno przy tłumaczeniu Biblii, jak i w teologicznych materiałach i publikacjach. Chrześcijanie z krajów zachodnich, powinni również unikać narzucania osobom posługującym się innymi językami, słów, które powinni używać określając Boga, szczególnie jeśli brakuje im wiedzy odnośnie danego języka i kulturalnych zawiłości regionu. Kwestia Bożej natury Chrześcijanie powinni poświęcić swój wysiłek na wskazanie różnic między naturą Allaha z arabskiej Biblii a naturą Allaha z Koranu. Pod względem teologicznym, gdy arabskojęzyczny chrześcijanin mówi o Allahu, mówi on o Bogu o zupełnie innej naturze i atrybutach niż Allah, o którym mówi jego muzułmański sąsiad. Obaj wierzą w jedynego Boga i obaj używają tego samego słowa, aby Go określić. Jednakże chrześcijanie wierzą w trójjedynego Boga, natomiast muzułmanie w Boga unitarnego. Analogiczna sytuacja w świecie zachodnim występuje w przypadku chrześcijan, którzy słusznie rozróżniają swoje rozumienie Bożej tożsamości od tego, które wyznają Żydzi, Mormoni, Świadkowie Jehowy, a nawet liberalni chrześcijanie. Wszystkie te grupy religijne używają tego samego słowa na określenie Boga, jednak natura Boga chrześcijańskiego różni się znacznie od tej, którą przejawia Bóg opisywany przez inne grupy religijne. Jak się okazuje, chrześcijanie mogą, a nawet powinni używać słowa Allah, w odniesieniu do biblijnego Boga w języku arabskim. Przeważnie powinniśmy jednak unikać określania Boga słowem Allah w kręgach kultury zachodniej, ponieważ przedstawiciele tej kultury zinterpretują taki zabieg jako jasne odniesienie do Boga muzułmańskiego. Z drugiej strony, posługując się językiem arabskim, powinniśmy położyć szczególny nacisk na to, że Allah, do którego się odnosimy, to Ten, który został nam objawiony w Jezusie Chrystusie. Ten, którego zbawiające objawienie możemy znaleźć w Bożym Słowie – Biblii. Dr Scott Bridger - (Southeastern Baptist Theological Seminary) wykładowca globalistyki i religioznawstwa na Criswell College w Dallas, Texas, a także adiunkt islamistyki na różnych uczelniach. Posługuje się płynnie językiem aramejskim, a także współczesnym hebrajskim. Posiada tytuł magistra języka arabskiego i islamistyki, zdobyty na Uniwersytecie w Hajfie (Izrael). Dzięki pracy w krajach arabskojęzycznych posiada duże doświadczenie w kontaktach z muzułmanami. Wykorzystano za zgodą The Gospel Coalition Tłumaczenie: Maciej Jankowski |